(วางเมาส์บนรูปภาพ เพื่อดูส่วนขยายภาพ)
พระธาตุอิงฮัง หรือ พระธาตุอิงรัง แขวงสะหวันนะเขต สปป.ลาว พระธาตุอิงฮัง หรือ พระธาตุอิงรัง ตั้งอยูที่บานหลวงโพนสิม ตาแสง (ตําบล) โพนสิม เมืองคันทะบุรีแขวงสะหวันนะเขต หางจากตัวเมืองคันทะบุรีราว 12 กิโลเมตร ตามถนนสายสะหวันนะเขต – เซโน (ทางหมายเลข 9) ตั้งอยูบริเวณลานกวางลอมรอบดวยดงใหญที่มีไมเต็งรังในรัศมีประมาณ 1 กิโลเมตร ตรงกลางเปนพระธาตุทรงสี่เหลี่ยมที่มีลวดลายวิจิตรพิสดาร พระธาตุอิงฮัง หรือ อิงรัง ตามตํานานที่ปรากฏใน “อุรังคนิทาน” (ตํานานพระธาตุพนม) กลาวถึงตอนที่พระพุทธเจาเสด็จมายังดอยกัปปนคีรี หรือ ภูกําพรา บริเวณที่สรางพระธาตุพนมฝั่งขวาแมน้ําโขงนั้น ไดประทับแรมอยูราตรีหนึ่งครั้นรุงเชาไดเสด็จไปประทับอิงตนรัง ที่ฝงซายแมน้ําโขงทอดพระ เนตรเมืองศรีโคตรบอง ดังความใน “อุรังคนิทาน” (ตํานานพระธาตุพนม) ตอนหนึ่งวา “...ครั้นแลว พระพุทธองคก็เสด็จมาทางอากาศลงประทับที่ดอยกัปปนคีรีคือวาภูกําพราในราตรีนั้น วิสสุกรรมเทวบุตรลงมาอุปฐากพระพุทธองคอยูจนตลอดรุง กาลนั้นพระพุทธองคทรงผาแลวเอาบาตรหอยไวที่หงาหมากทัน ไมปาแปงตนหนึ่งเบื้องทิศตะวันตก แลวเสด็จลงไปสูริมแมน้ําที่นั้นเพื่อชําระพระบาท บัณฑุกําพล ศิลาอาสนของพระยาอินทรก็กระดางแข็งพระยาอินทรเห็นเหตุดังนั้นก็เสด็จลงไปสูปาหิมพานตนําเอาน้ําแตสระอโนดาตพรอมดวยไมสีฟนมาถวายพระพุทธองคทรงชําระแลวก็ทรงบาตรผินพระพักตรสูทิศตะวันออก แลวก็เสด็จไปประทับอิงตน รังตนหนึ่งใตปากเซเล็กนอย ทอดพระเนตรเมืองศรีโคตรบอง เพื่อจะเสด็จเขาไปบิณฑบาตในพระนคร ครั้งนั้นพระยาเจาเมืองศรีโคตรบองนั้น ไดทรงบําเพ็ญบุญสมภารมาเปนอเนกประการ เหตุนี้จึงไดมาเสวยราชสมบัติบานเมืองในชมพูทวีปเปนครั้งที่ 3 เพื่อจักไดโชตนาพระพุทธศาสนา จึงไดชื่อวา พระยาติโคตรบูร...” พระธาตุอิง ฮัง จึงเปนปูชนียสถานศักดิ์สิทธิ์ของลาว เปนมิ่งขวัญของชาวสะหวันนะเขต มีงานบุญเฉลิมฉลองประจําประหวางเดือนธันวาคม พระธาตุองคนี้มีพุทธลักษณะงดงามมาก เปนที่สงวนรักษาไวซึ่งศิลปกรรมลาวสมัยโบราณเกือบครบถวน และเปนพระธาตุองคเดียวที่ทรงรูปรางเดิมอยูมิไดถูกทําลายแตประการใด ประวัติทางโบราณคดี (ตั้งแตพุทธศตวรรษที่ 5 -18) พระธาตุอิงฮังเริ่มสรางขึ้นในสมัยอาณาจักรศรีโคตรตะบองเรืองอํานาจ ราวพุทธศตวรรษที่ 11 พระเจาสุมินทราช ราชาธิราชแหงอาณาจักรศรีโคตรตะบอง ไดวางรากฐานขึ้นตามเขตนี้เรียกในสมัยนั้นวา “อาณาจักรกระบอง”ตามชื่ออาณาจักรศรีโคตรตะบองแตโบราณ ถึงพุทธศตวรรษที่ 19 ใน พ.ศ.1892 พระยาฟางุมแหลงหลาธรณี มีพระราชอํานาจเหนือดินแดนลาวทั้งหมด ทรงรวบรวมแผนดินลาวเปนหนึ่งเดียว มีราชธานีที่อาณาจักรลานชางหลวงพระบาง แลวยกทัพมาปราบพระยาแปดบอ ผูครองอาณาจักรกระบองไดสําเร็จ จากนั้นไดแตงตั้งนองชายพระยาแปดบอปกครองเมืองแทนนับแตนั้น พระธาตุอิงฮังไดรับการดูแลจากเจาเมืองกระบองทุกๆ องคตลอดมา เรื่องราวของพระธาตุอิงฮังปรากฏชัดเจน ในประวัติศาสตรลาวอีกครั้ง ขึ้นในชวงสมัยรัชกาลสมเด็จพระโพธิสารราช และสมเด็จพระไชยเชษฐาธิราช โดยสมัยที่สมเด็จพระโพธิสารราช เสด็จลงมาประทับที่นครเวียงจันทนพ.ศ.2082 พระองคเสด็จลงไปนมัสการปูชนียสถานที่สําคัญในเขตเมืองกระบอง อันไดแก พระธาตุอิงฮัง พระธาตุศรีโคตรตะบอง พระธาตุพนมและพระธาตุโพน โดยพระองคไดมอบ “ขาโอกาส” ไวคอยดูแลรักษาพระธาตุทุกๆองคดวยพระธาตุอิงฮังถูกสรางตอเติมอีกครั้ง ในสมัยสมเด็จพระไชยเชษฐาธิราช หลังจากทรงสถาปนานครเวียงจันทนเปนราชธานีแทนหลวงพระบาง ตั้งแต พ.ศ.2103 แลว ทรงดัดแปลงพระธาตุอิงฮังใหเปนเจดียในพระพุทธศาสนา โดยสรางยอดเจดียตามแบบศิลปกรรมลาวโบราณแลวใหทําบุญเฉลิมฉลองใหญรวมทั้งไดมอบ “ขาโอกาส” ไวคอยดูแลรักษาองคพระธาตุดวย ครั้นสิ้นรัชกาลสมเด็จพระไชยเชษฐาธิราชแลว บรรดากษัตริยลานชางทุกพระองคก็ไดเอาพระทัยใสมาสักการะพระธาตุอิงฮัง พรอมทั้งบูรณะพระธาตุอิงฮัง โดยมิใหขาดพระราชประเพณีเลย จนกระทั่งถึง พ.ศ.2372 สมัยที่อาณาจักรลานชางถูกทําลายโดยกองทัพสยามทําใหพระธาตุขาดการดูแลรักษา ปราศจากการอุปถัมภค้ําชูจากผูปกครองลาว มีเพียงชาวบานในบริเวณใกลเคียงเทานั้น ที่ยังเคารพบูชา และถือเอาเปนสถานที่ศักดิ์สิทธิ์ดั่งที่เคยปฏิบัติเชื่อถือกันมาตั้งแตโบราณ พระธาตุอิงฮังสมัย ปจจุบัน (พ.ศ.2436 – ถึงปจจุบัน) ในป พ.ศ.2436 ฝรั่งเศสเปนเจาอาณานิคมในอินโดจีน ไดเขามาครอบครองอาณาจักรลาวฝงซายของแมน้ําโขง รวมถึงสะหวันนะเขตดวย ในชวงที่ฝรั่งเศสเขาปกครองลาว เปนเหตุใหองคพระธาตุขาดการดูแลรักษา ถูกทอดทิ้งทําใหเปนสถานที่รกราง ขาดการอุปฏฐากรักษา ไมมีผูคนเขามาดูแลสักการะองคพระธาตุทําใหเครือไมตนโพธิ์ขึ้นปกคลุมเปนปา และมีตนไมเล็กตนไมใหญขึ้นเกาะจับองคพระธาตุ จนไมสามารถมองเห็นองคพระธาตุได จนกระทั่ง พ.ศ.2473 สํานักฝรั่งเศสแหงปลายบุรพทิศ ซึ่งมีศูนยกลางอยูที่เมืองฮานอยประเทศเวียดนาม สงนักโบราณคดีเขามาบูรณะปฏิสังขรณโบราณสถานทั่วราชอาณาจักรลาวรวมทั้งบูรณะองคพระธาตุอิงฮังเพียงเล็กนอย แตมีการเปลี่ยนแปลงเกิดขึ้นตอศิลปกรรมที่องคพระธาตุ เชน รูปทวารบาลถูกเปลี่ยนใหมีลักษณะใกลเคียงรูปแบบเดิม สวนบานประตูพระธาตุซึ่งเปนประตูไมแกะสลักนั้น ถูกถอดไปเก็บรักษาไวที่หอพระแกว นครเวียงจันทนแตไดทําจําลองขึ้นใหมทดแทนใน พ.ศ. 2495 บานประตูแกะสลักไมที่องคพระธาตุอิงฮัง มีความสูง 2.03 เมตร กวาง 1.60 เมตร อกเลากวาง 14 เซนติเมตร เปนงานประติมากรรมที่นาสนใจมาก นอกจากมีการลงรกัปดทองและประดับกระจกแลว ลวดลายที่ประดิษฐมีความงดงามผิดแผกที่อื่น โดยลายทั้งสองขางมีลักษณะไมซ้ํากัน มีความออนชอยเกี่ยวพันกันอยางนาดูในแบบลายกานขดลักษณะอกเลาเปนแบบบานประตูของไทย ผิดกับอกเลาของพระธาตุพนม ซึ่งเปนแบบเดียวกับศิลปะเขมร ขอบประตูมีลายสองขางไมเหมือนกันการจัดลายแสดงความรูสึกเคลื่อนไหวหมุน บงถึงความคิดสรางสรรคอยางอิสระของนายชางผูออกแบบ สิ่งที่นาทึ่งของบานประตูนี้ไดแกรูปสลักในชองเล็ก ๆ ขางละ 4 ชอง เปนภาพเชิงสังวาส (Erotic Art) จึงเปนที่สงสัยกันวา เหตุใดพุทธสถานเชนพระธาตุอิงฮังจึงมีรูปภาพแสดงเรื่องราวทางเพศ ซึ่งไมพบเห็นในพุทธสถานแหงใด มีคําอธิบายวา ภาพเชิงสังวาสนี้คลายภาพกามสูตรของอินเดีย ดังนี้ “...ภาพแสดงเรื่องราวทางเพศนี้ ไมเคยพบพุทธสถานแหงใดมีภาพดังกลาวมากอนเลยทําใหนึกถึงภาพศิลาของอินเดียรอบโบสถ “กาลเทวี” และ “วิศวนาถ” ที่ ขะชูราโห (Khajurho)ซึ่งเปนภาพลีลาพิศวาสอันงดงามจาก “กามสูตร” ในพุทธศตวรรษที่ 16 อาจจะมีอิทธิพลสืบเนื่องกันมาใน “ศิลปะตันตระ” (Tantric Art)เพราะลัทธิตันตระเกิดขึ้นในอินเดียตั้งแตราว พ.ศ.1100 สําหรับ “พุทธตันตระ” ในลัทธิมหายาน มีความเจริญรุงเรืองในสมัยปาละ-เสนะ (Pala-Sena) พ.ศ.1293 – 1750 ซึ่งเต็มไปดวยเรื่องเวทมนตรคาถา ความลี้ลับ และกามกรีฑาเนนถึงการนับถือเทพี หรือเจาแม(ศักติ) เชน รูปแสดงเมถุนระหวางพุทธอมิตาภะกับนางดารา และอื่น ๆ ซึ่งการเผยแพรของลัทธิตันตระนี้เอง เปนสาเหตุใหพระพุทธศาสนาเสื่อมคลายไปจากอินเดียอันเปนดินแดนพุทธภูมิ…” (สงวน รอดบุญ. 2533 : 154 – 155)
24-12-2017 Views : 2874
|
