+ เพิ่ม |
- ลด ขนาดตัวอักษร
แหล่งโบราณคดีเปือยหัวดง จ.อำนาจเจริญ
โบราณคดีเปือยหัวดง เป็นแหล่งโบราณคดีที่พบเสมาหิน ทั้งเสมาหินทรายและเสมาหินศิลาแลง มีอายุประมาณพุทธศตวรรษที่ 11-13 ซึ่งได้รับอิทธิพลสมัยทวารวดี และมีการนับถือพุทธศาสนาอย่างต่อเนื่อง
ลักษณะทั่วไป
มีการสลักลวดลายนูนต่ำ ฐานเป็นรูปดอกไม้ รูปหม้อน้ำ รูปสถูปยาว ตอนบนเป็นวงกลมคล้ายธรรมจักร และที่สำคัญเสมาที่วัดป่าเรไรมีรูปนกแก้วสองตัว ซึ่งไม่พบในใบเสมาที่อื่นเลย (ปัจจุบันเก็บไว้ที่พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติอุบลราชธานี)
หลักฐานที่พบ
1. เสมาหิน ภาชนะเผาลายเชือกทาบ พระพุทธรูปสมัยทวาราวดีตอนปลาย
2. เสมาหินที่พบจะแบ่งเป็น ๓ กลุ่ม คือ กลุ่มเสมาหินทรายในเขตวัดโพธิ์ศิลา กลุ่มเสมาหินศิลาแลง วัดป่าเรไร และกลุ่มเสมาหินทรายหลังโรงเรียนชุมชนเปือยหัวดง
แหล่งโบราณคดีเปือยหัวดง ประกอบด้วย
1. กลุ่มใบเสมาในเขตวัดโพธิ์ศิลาราม เป็นเนินศาสนสถาน มีกลุ่มใบเสมาหินทรายปักอยู่ บนใบเสมาสลักเป็นรูปหม้อน้ำ หรือหม้อบูรณฆฏะ อันเป็นสัญลักษณ์ของความเจริญและความอุดมสมบูรณ์ พบมากในศิลปอินเดียแบบทวารวดี และคล้ายคลึงกับลวดลายสลักบนเสากลม ที่ประดับกรอบประตูสมัยก่อนเมืองพระนคร ที่มีอายุอยู่ประมาณพุทธศตวรรษที่ 12 – 13 พบในเขตจังหวัดอุบลฯ เดิม ซึ่งปัจจุบันคือ จังหวัดอำนาจเจริญ นับเป็นกลุ่มใบเสมาหินทรายที่มีความเก่าแก่ที่สุด ในภาคอีสาน ขึ้นทะเบียนและกำหนดเขตที่ดินโบราณสถาน ประกาศในราชกิจจานุเบกษา เล่มที่ 119 ตอนพิเศษ 131 ง ลงวันที่ 28 ธันวาคม พ.ศ.2545 เนื้อที่โบราณสถาน 6 ไร่ 1 งาน
2. กลุ่มใบเสมาที่วัดป่าเรไร อยู่ที่บ้านเปือยหัวดง นับเป็นกลุ่มใบเสมาที่มีความหนาแน่น แห่งหนึ่งในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ เป็นกลุ่มใบเสมาที่ทำด้วยศิลาแลง ไม่มีลวดลายสลักมากนัก เพียงแต่ถากโกลน ตกแต่งรูปร่างให้เป็นใบเสมา และมีการสลักฐานบัวคว่ำบัวหงาย มีสันมุมคล้ายยอดสถูปตรงกลาง นอกจากนั้นยังพบร่องรอยของแนวศิลาแลงและอิฐ ซึ่งแสดงว่าน่าจะมีการก่อสร้างอาคารขึ้นด้วย และยังพบในบเสมาหินทรายสองหลัก ตรงแกนมีภาพสลักนกแก้วสองตัว ซึ่งไม่เคยพบในใบเสมาอื่นเลย สันนิษฐานว่าน่าจะเคลื่อนย้ายมาจาก กลุ่มใบเสมาในเขตวัดโพธิศิลา ในบริเวณใกล้เคียงกัน ยังพบเศษภาชนะดินเผากระจายอยู่หนาแน่น มีลวดลายกดประทับเป็นรูปคลื่นลายก้านขด หรือลายหวี ซึ่งเหมือนกันกับที่เมืองออกแก้ว ประเทศเวียดนาม (ยังไม่ได้ประกาศขึ้นทะเบียน)
3. กลุ่มใบเสมาภายในโรงเรียนชุมชนเปือยหัวดง ยังไม่ได้ประกาศขึ้นทะเบียน
เส้นทางเข้าสู่แหล่งโบราณคดีเปือยหัวดง จากอำนาจเจริญไปตามถนนสาย อำนาจเจริญ-อุบลราชธานี ระยะทางประมาณ 23 กิโลเมตร มีป้ายบอกทางเป็นระยะๆ
สถานที่ตั้ง : บ้านหัวดง ต.เปือย อ.ลืออำนาจ จ.อำนาจเจริญ
ถ่ายภาพเมื่อ : 8 กุมภาพันธ์ 2558
วันติดตั้งหน้าเว็บ : 10 กุมภาพันธ์ 2559
ปรับปรุงล่าสุด : 5 กันยายน 2561
จำนวนผู้เข้าชม : 945 ครั้ง
หมายเหตุ : เว็บมาสเตอร์เดินทางไปชมและถ่ายภาพเอง : ข้อมูลจาก prapayneethai.com, lueamnat.amnatcharoen.doae.go.th
