+ เพิ่ม |
- ลด ขนาดตัวอักษร |
จิตรกรรมฝาผนัง (Mural Painting) คือ งานเขียนสีบนผนัง ในที่นี่เราจะเน้นไปที่ผนังโบสถ์หรือพระอุโบสถหรือสิม, ภาษาอีสาน เรียก ฮูปแต้มสิม ฮูป = รูป, แต้ม = การระบายสี การลงสี ในอดีตศาสนสถานที่สำคัญมากๆ อย่างหนึ่งก็ คือ สิม เพราะใช้ทำกิจของสงฆ์ที่สำคัญมาก เช่น การบรรพชาหรือบวชของสามเณร, การอุปสมบทหรือการบวชของพระภิกษุ, การแต่งตั้งพระเถระ, การสวดปาฏิโมกข์ เป็นต้น เหล่านี้ต้องทำพิธีในสิม
เมื่อมีความสำคัญเช่นนี้ จึงจัดหางบประมาณ หาช่างฝีมือดีๆ มาก่อสร้าง เมื่อก่อสร้างแล้วเสร็จ ก็จะเสาะแสวงหาช่างเขียนฮูปแต้ม มาเขียนรูปผนังทั้งด้านนอก-ด้านในสิม เพื่อให้สาธุชน ชาวบ้านผู้มาร่วมกิจกรรมทางพระพุทธศาสนาได้ชม ได้เพลิดเพลินกับเรื่องราวที่เขียนขึ้น เห็นภาพ เห็นตัวละครต่างๆ เกิดความเข้าใจในเนื้อหาของเรื่องราวมากขึ้น ใครอยากดูภาพเขียนหรือฮูปแต้มต้องมาที่วัด เกิดการสนทนาปราศรัย สนุกสนาน มีความสุขกันทั้งชุมชน ทั้งเด็กทั้งผู้ใหญ่ จึงนิยมเขียนฮูปแต้มกันอย่างแพร่หลาย ตามแต่จะหาทุนทรัพย์และหาช่างได้ ซึ่งในสมัยนั้นถือว่าเป็นเรื่องไม่ง่ายในการเสาะแสวงหา ช่างแต้มฮูป ฝีมือดี
ฮูปแต้ม ที่ยังหลงเหลือมาจนถึงปัจจุบัน เป็นการเขียนจากช่างชาวบ้านเป็นส่วนใหญ่ มีการสอดแทรกการเป็นอยู่ในยุคนั้นๆ ลงไปด้วย อีกทั้งยังมีบางมุมของภาพสอดแทรกอารมณ์ขบขันชวนหัวเราะ สอดแทรกภาพเชิงสังวาส เป็นต้น บางแห่งก็จะเป็นช่างที่ฝีมือแปลกออกไป สังเกตุจากการจัดองค์ประกอบภาพ การดำเนินเรื่อง การวาดปราสาทราชวัง การให้สีต่างๆ เราจะเรียก ช่างที่มีฝีมืออีกระดับหนึ่งว่า ช่างหลวง หรือช่างที่ได้ร่ำเรียนมาบ้าง เป็นลูกมือช่างที่เมืองหลวง ครูพักลักจำมา จนเกิดความชำนาญขึ้นมาอีกระดับ
ฮูปแต้มนั้น ส่วนใหญ่จะวาดไว้ด้านในสิม เพื่อไม่ให้โดนฝน หากเป็นสิมที่มีปีกนกยื่นออกมา ก็จะวาดด้านนอกด้วย เรื่องที่วาดก็จะมี พระเจ้า 10 ชาติ, มหาเวสสันดรชาดก, นรกสวรรค์, สังข์ศิลป์ชัย เป็นต้น
อนึ่ง ผู้จัดทำเว็บ หวังเป็นอย่างยิ่งว่า ในการสละเวลาจัดทำเว็บขึ้นมา จะยังประโยชน์ให้อนุชนรุ่นหลัง ได้เรียนรู้ ได้ดูได้เห็น ในสิ่งที่บรรพบุรุษได้เพียรสร้างมา จนเกิดเป็นรูปแบบอัตลักษณ์อีสานจนทุกวันนี้ ได้สืบสานต่อยอดให้ยังยืนต่อไป เท่าที่จะทำได้
นายพัฒยา จันดากูล (สุนทรธรรม)
ผู้จัดทำเว็บไซต์
Isan Upload
| หากการจัดทำเว็บไซ์ต์นี้ มีคุณความดีอยู่บ้าง ข้าพเจ้าขอยกคุณความดีเหล่านั้น ให้แก่บิดา-มารดาและผู้มีพระคุณทั้งหลายด้วย เทอญฯ |
สถานที่ตั้ง : ทั่วภาคอีสาน
ถ่ายภาพเมื่อ :
วันติดตั้งหน้าเว็บ : 7 กุมภาพันธ์ 2559
จำนวนผู้เข้าชม : 3420 ครั้ง
หมายเหตุ : ภาพถ่าย : หากได้ไปชมจะถ่ายภาพเอง
ข้อมูล : ส่วนใหญ่จากป้ายกรมศิลปากร | จากอินเตอร์เน็ตที่เชื่อถือได้ | เรียบเรียงขึ้นเอง